شنود به معنی شنیدن و استراغ سمع کردن به گونه ای که کسی متوجه آن نشود میباشد .
تجهیزات شنود دستگاه هایی هستند که معمولا برای ضبط صدا، تصویر یا هر دو به کار میروند. امروزه این تجهیزات از ابزارهای شناخته شده و پر کاربرد در حوزه حفاظت و مراقبتی در دنیا میباشند . در ادامه این مطلب به آشنایی بیشتر با این دستگاهها می پردازیم .
دستگاه شنود ، وسیله ای با اندازهی کوچک، ظاهری ساده و استتار شده است که بر روی یا داخل وسایل ساده و پر کاربرد روزمره مانند سیم کارت ، اتومبیل ، لامپ ، لباس ، وسایل الکترونیکی ، سویچ ماشین و … قرار گرفته و دارای یک حافظه داخلی ، گاهی مجهز به جی پی اس و یا هر نیاز دیگر میباشد.
یکی از کاربرد های این دستگاه ها داخل سیم کارت است که با روشن شدن خط و استفاده از آن ، قدرت شنود مربوطه بیشتر شده و قابلیت هایی همچون ضبط تماس ، مکان دقیق سیم کارت مورد نظر و یا حتی دسترسی به گوشی مربوطه فعال میشوند .
میتوان از دستگاه شنود در داخل اتومبیل استفاده کرد به طوری که اگر راننده بیش از حد مجاز سرعت حرکت کند دستگاه فعال شده و محل دقیق اتومبیل را برای افسر های راهنمایی رانندگی و پلیس مشخص کند . از این ابزار آلات برای کار های نظامی و امنیتی نیز استفاده بسیاری میشود که از اهمیت بالایی برخوردار هستند . همچنین در ماموریت هایی که به صورت مخفی و نا محسوس انجام می شوند و مکان و زمانشان میتواند اهمیت داشته باشد نیز از دیگر استفاده دستگاه های شنود میباشد .
با توجه به برخی از کاربرد های نام برده شده در بالا ، دستگاه های شنود توانایی و ویژگی های خاصی دارند که با توجه به نیاز و استفاده ما ، باید شنود با ویژگی لازم و مورد نیاز را تهیه کرد . برای مثال بررسی دائمی وضعیت سوژه ای که تغییرات خیلی کمی دارد و فقط تغییرات آن برای ما اهمیت داشته باشد، معقول نیست. برای این شرایط میتوان از ردیابی استفاده کرد که فقط تغییرات مورد نظر ما همچون جابجایی ، فعال شدن ، تغییرات محیطی و … مورد نظر را برای ما ارسال کند.
استفاده از تجهیزات شنود و ضبط صدا میتواند اهداف و کاربرد های متفاوتی داشته باشد که بسته به شرایط زندگی و کار، برخی افراد تمایل دارند از این تجهیزات در جهت اهداف خاص خود استفاده کنند. اما این تجهیزات عمدتا در مشاغل نظامی، امنیتی و اطلاعاتی کاربرد و تقاضای بیشتری دارند.
اگر بخواهیم ساده توضیح دهیم در حالت کلی یک دستگاه شنود از یک فرستنده رادیویی و یک میکروفون در ابعاد بسیار کوچک ساخته شده است که مکانیزم کار این دستگاه مشابه کار یک انتقال دهنده رادیویی صوت مانند رادیو های قدیمی است. این دستگاه به ما این امکان را می دهد تا صداها و به ویژه مکالماتی را ضبط کنیم که محتوای آن ها برای ما حائز اهمیت است. این تجهیزات بیشتر توسط سرویس هایی که مجاز به انجام فعالیت های اطلاعاتی و عملیاتی هستند مانند پلیس، سرویس های امنیتی و اطلاعاتی مورد استفاده قرار میگیرند. مهم ترین ویژگی این تجهیزات علاوه بر کیفیت و پایداری آنها، غیر قابل تشخیص بودن آن ها است؛ به طوری که یک دستگاه شنود به نحوی ساخته می شود تا موجب جلب توجه و شک دیگران نشود. مؤلفه اصلی این تجهیزات قابلیت اختفا و غیر قابل تشخیص بودن آنها است. این تجهیزات علاوه بر قابلیت ذخیره سازی میتوانند همزمان صداهای ضبط شده را در فواصل معین ارسال نمایند.
بسته به نوع و مدل دستگاه برخی این امکان را دارند تا در فواصل چند ده متری تا چند صد متری قابلیت ارسال داشته باشند.
البته خود این دستگاه ها نیز باید قابلیت و فناوری لازم را داشته باشند تا در کنار مفید بودن و رساندن اطلاعات به گونه ای عمل کنند که به هیچ وجه قابل تشخیص نبوده و یا لااقل به راحتی شناسایی نشوند .
برخی دستگاه های شنود ساده با توجه به کارایی و عملکرد شان از خود امواج و سیگنال هایی به جا میگذارند و میتوان مکان حدودی آن ها را با یک رادیو ساده پیدا کرد. برای این کار فرکانس رادیو را روی آخرین و بلند ترین موج FM قرار داده و با جابجایی آن در محیط و مکان های احتمالی به یافتن این شنود های ساده پرداخت. برای رد یابی برخی شنود ها اپلیکیشن هایی نیز وجود دارد که روی گوشی نصب شده و به روش پیدا کردن امواج رادیویی به ما کمک میکنند اما باز هم مکان دقیقی به ما نمیدهند و حتی با پیدا کردن شنودی از این روش ، نمیتوان مطمئن شد که دیگر دستگاهی در محل مورد نظر نباشد.
حفظ و نگهداری اطلاعات مهم ، امنیت داخلی و یا هر اطلاعات دیگری از قبیل برنامه های ریخته شده برای آینده ، جلسات سری ، محل رفت و آمد افراد سیاسی و مهم با هر پستی ، محل کار ، وسیله نقلیه و … آن ها و یا هر اطلاعاتی که فاش شدنشان از طریق دستگاه های شنود و مخفی جایگذاری شده در محیط های احتمالی به امنیت و یا سازمان مربوطه و حتی کشور میتواند لطمه وارد کرده و آسیب بزند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است .
در نتیجه همان قدر که به دست آوردن اطلاعات مهم و مفید هستند ، درز کردنشان نیز میتواند بسیار خطرناک باشد . به همین منظور برای مقابله با ابزار شنود و جلو گیری از درز اطلاعات به صورت مخفیانه از دستگاه های شنود یاب استفاده میشود .
از شنود یاب پیشرفته برای ردیابی و پیدا کردن دوربین های مخفی و جاسوسی کوچک ، شنود های مجهز به جی پی اس ، RF و موبایل که به صورت نا محسوس جا گزاری شده اند استفاده می شود .
خود دستگاه های شنود یاب انواع مختلف و توانایی های گوناگونی دارند که اگر به درستی استفاده شوند میتوانند به درستی امنیت محیطی را تایید کنند .
با توجه به گسترش تولید ، رشد روز افزون فناوری ، تنوع قابلیت ها و بهبود کارکرد ابزار های شنود و شنود یاب ، تاثیر غیر قابل انکاری بر امنیت ، پیشرفت ، آمادگی و کنترل آینده خواهند گذاشت .