جمر چیست و چه کاربردی دارد؟

جمر یک سیستم منتشر کننده فرکانس با مقاصد و پهنای باند های گوناگون است، طرز کار این سیستم به این صورت است که با ایجاد سیگنال هایی با فرکانس برابر با سیگنال هدف باعث ایجاد اختلال، نویز و یا اعوجاج در امواج میشود. جمر با شناسایی باند فرکانسی سیگنال هدف و تولید یک سیگنال قوی تر با همان مولفه ها باعث ایجاد اختلال در سیگنال پیام می‌شود.

 

پیشینه جمر ها

سال ها پیش و در خلال جنگ سرد ابر قدرت هایی همچون شوروی و برخی کشور های غربی به واسطه پیشرفت هایی که در زمینه های علمی کسب کرده بودند به موفقیت های خوبی در زمینه جنگ الکترونیک (جنگال) رسیده بودند. جنگ الکترونیک که به اختصار به آن جنگال نیز میگوییم همانطور که از نامش مشخص است به معنی کاربرد دانش الکترونیک و مخابرات در جنگ ها است که شامل ایجاد اختلال، اعوجاج و نویز در ارتباطات رادیویی و دستیابی و شنود این ارتباطات است. استفاده از این فناوری به کشور ها این اجازه را میداد تا علاوه بر اشراف اطلاعاتی بر برنامه های دشمن، توانایی اختلال در برنامه ها و نقشه های دشمن را نیز داشته باشند.

در مقابل، عقب ماندگی سایر کشور ها از این تکنولوژی و نامناسب بودن پروتکل های امنیتی آنان در ارتباطات خود باعث شد تا صاحبان و قدرتمندان علم جنگال بتوانند اطلاعات محرمانه و بسیار مفیدی را علیه دشمنان خود کسب کنند. چه بسا همین اطلاعات موجب تغییر سرنوشت جنگ ها و بسیاری از عملیات های نظامی گردید.

 

جمر ها را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: جمر های نظامی و جمر های تجاری

1. جمر های نظامی:

جمر های نظامی همانطور که  از اسمشان پیداست دارای استاندارد های نظامی مخصوصی هستند تا بتوانند در شرایط آب و هوایی نامناسب بازده مناسبی داشته باشند. جمر های نظامی برای اهداف مختلفی بکار میروند که به برخی از انواع آنها اشاره میکنیم:

• جمر های بیسیم های دستی
• جمر های قابل حمل جهت اختلال در امواج مخابراتی و تلفن همراه
• جمر های از نوع ثابت جهت اختلال امواج در یک محدوده مشخص و ثابت
• جمر های راداری جهت اختلال در انواع رادار های نظامی در جنگال
• جمرهای پدافندی جهت مقابله با حملات موشکی

2. جمر های تجاری:

مسدود کننده یا جمرهای تجاری تجهیزاتی هستند که برای مقاصد عمومی طراحی و تولید شده اند. این جمر ها در مقایسه با جمرهای نظامی سطح بسیار پایین تری دارند اما با توجه به طیف وسیع کاربرد آنها در باندهای فرکانسی مختلف تولید میشوند که برخی از انواع آن ها را نام میبریم:

• مسدود کننده های تلفن همراه
• مسدود کننده های GPS
• مسدود کننده های امواج ماهواره ای

 

در ادامه خلاصه وار به توضیح برخی مسدود کننده ها میپردازیم:

جمر های تلفن همراه

این جمر ها اغلب توسط نیرو های انتظامی و امنیتی مورد استفاده قرار میگیرند که میتوان دلایل متعددی را برای این موضوع در نظر گرفت؛

1. در حین عملیات های نظامی و اطلاعاتی استفاده از این جمر ها می تواند مانع برقراری ارتباط بین مجرمین، جاسوس ها و یا تروریست های حاضر در محل شود.
2. برخی از بمب هایی که توسط تروریست ها طراحی و تولید شده اند مکانیزمی دارند تا بتوانند از راه دور و فقط از طریق امواج تلفن همراه منفجر شوند که استفاده از جمر های موبایل مانع وقوع چنین امری خواهد شد.

 

جمر های ثابت با محدوده معین

شاید برایتان اتفاق افتاده باشد که وقتی وارد مکان یا محدوده خاصی می شوید بلافاصله آنتن تلفن همراهتان یا سایر تجهیزات بیسیمی که به همراه دارید دچار قطعی یا اختلال شود. یکی از دلایل این اتفاق میتواند این باشد که جمر هایی در آن محدوده وجود دارد که به محض وارد شدن به محدوده کاری آنان تجهیزات مخابراتی و بیسیم شما دچار اختلال می شود. اماکن نظامی، سیاسی، امنیتی، هسته ای و حتی برخی سالن های امتحانات دارای این جمر ها بوده تا مانع درز اطلاعات و ارتباط شما با محیط خارج شوند. این جمر ها اگر از نوع ثابت باشند تا شعاع محیطی محدودی را پوشش میدهند، اما فناوری جمر ها به قدری پیشرفت یافته که می توان با یک جمر پیشرفته کل شهر را دچار اختلال کرد.

 

جمر های GPS

از گذشته تا کنون فناوری GPS در زندگی روزمره و کاری ما کمک بسیار شایانی داشته است. علاوه بر این در علوم نظامی این تکنولوژی کاربرد های فراوانی دارد. مزایای این فناوری باعث شده تا تحقیقات زیادی در جهت انحصاری نمودن و سوء استفاده از این سیستم در کشور های مختلفی انجام شود. ایجاد مانع در رهگیری هدف، اختلال و فریب را میتوان نمونه هایی از این تلاش ها در جهت سوء استفاده از این فناوری بر شمرد.

ایجاد اختلال در سیستم های GPS با استفاده از جمر ها بسیار شایع است. در واقع جمر ها با ایجاد پارازیت در سیگنال های الکترومغناطیسی منجر به اختلال یا قطع ارتباط بین گیرنده و فرستنده می شوند. همچنین جمر ها در بحث رهگیری می توانند باعث قطع شدن فرایند تعیین موقعیت توسط دستگاه گیرنده شوند که این امر با انتشار نویز سفید با توان بالا در محدوده فرکانس کاری GPS انجام می شود لذا در طی این فرایند ارتباط گیرنده با ماهواره ها قطع می شود.

آیا برای مقابله با جمر ها راهی وجود دارد؟

همانطور که میدانید بسیاری از تجهیزات ارتباطی مانند GPS ها بر اساس ارتباطات ماهواره ای عمل میکنند که همین امر موجب شده که بسیار آسیب پذیر باشند. همچنین همواره این نگرانی وجود داشته که برای مثال یک جنگ افزار که میلیون ها دلار هزینه ساخت و استفاده را در بر دارد با استفاده از یک اخلالگر ارزان قیمت دچار مشکل شده و در کارزار عمل کاربری خود را از دست بدهد. از این رو برای رفع این مشکلات و نگرانی ها روش های مقابله با جمینگ نیز این اواخر بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. علاوه بر تحقیقاتی که تمام این سال ها در جهت پیشرفت و توسعه اخلالگر ها صورت گرفته است موضوع جلوگیری و مقابله با آن ها نیز در این سال ها پیشرفت بسزایی داشته است. از همان ابتدا تولید کنندگان و محققان روش های متعددی را برای اطمینان از عملکرد صحیح تجهیزات مخابراتی خود در مقابل جنگ های الکترونیکی دشمن و یا حتی اختلال های غیر عمدی ارائه داده اند که خوشبختانه با گذشت زمان تجهیزات و روش های بسیار هوشمندانه ای در این زمینه طراحی و اجرا شده است. برای مثال میتوان از اختراع و طراحی گیرنده هایی با قابلیت ضد جمینگ یاد کرد که علاوه بر مقاومت در برابر حملات الکترونیکی و سایبری قابلیت فریب دشمن را نیز دارا هستند که میتوان به استفاده از آنها در برخی جنگنده های پیشرفته نسل جدید اشاره کرد.

 

اگرچه در سال های اخیر تولید، خرید و فروش جمر ها گسترش زیادی پیدا کرده اما باید این نکته را در نظر گرفت که استفاده از این تجهیزات در بسیاری از کشور های جهان جرم محسوب شده و نیاز به مجوز های خاص خود دارد.